Supin pozisyon en sık kullanılan cerrahi pozisyonlardan biridir. Hasta sırtüstü yatırılarak başı, boynu ve omurgası aynı hizada konumlandırılır. Bu pozisyon basınç yarası riskinden¹ mahrum değildir, çünkü skapula, oksiput, dirsekler, sakrum, kosiks ve topuklarda artan basınç ve yırtılma kuvveti görülür. Bugün supin pozisyona bağlı topukta oluşan bu basınç yarası (BY) riskini hafifletmek için neler yapılabileceğine bakacağız.
Hasta supin yattığında, alt bacaklardaki ve ayaklardaki tüm basınç topuklara yüklenmektedir. Topuk BY, yaklaşık olarak oluşan basınç yaralarının üçte birini² teşkil etmektedir, ve morbidite ile mortalite oranlarının artmasına neden olmaktadır.
Topuk BY ile topuktaki cilt sıcaklığında yükselmenin arasındaki bağlantıya Kandemir ve Yüksel³ (2021) tarafından yazılan derleme makalede de yer verilmiştir. Topuk sıcaklığının hastanın topukları yatak yüzeyine yerleştirildikten sonraki 15 dakika içerisinde arttığı görülmüştür ve bu sıcaklık artışı hastanın topukları yatak yüzeyinden ayrıldıktan sonra da devam etmiştir. Bu bize hasta ameliyathaneden çıktıktan sonra bile, topuklarındaki doku hasarına yol açan sıcaklığın artmayı sürdürdüğünü göstermektedir. King ve Bridges⁴’in yalnızca destekleyici yüzeyler üzerindeyken oluşan en yüksek cilt yüzey basıncını belirlemek için yaptıkları deneysel çalışmalarında gösterdikleri gibi bu, basınç ve yırtılma nedeniyle de oluşmaktadır. Neyse ki, supin hastalarınızda oluşan BY riskini ortadan kaldırmanıza yardımcı olacak kanıda-dayalı uygulamalar mevcuttur.
Hastanın topuklarını ameliyat masası yüzeyinden yukarıda askıya alarak⁵ üzerlerindeki yükü azaltmak, doku perfüzyonunu artırarak basınç yaralarını engellemeye yardımcı olur. Battersby ve McGuiness (2011) tarafından yapılan araştırma⁶, topukları basınç yaralarından koruyan polimer koruyucu topuk desteklerinin kullanımını desteklemektedir. Geçmişte, basit bir yöntemle hastanın topuklarına yumuşak destek koyarak yumurta sepeti benzeri bir form oluşturmaktaydık; araştırmalar bize bunun yeterli olmayabileceğini ve aslında uç kısımların yüksek basınçlı bölgelere neden olabileceğini ve “düzleşme” ile bu uygulamanın hiçbir anlamı kalmayabileceğini göstermiştir. Başka bir uygulama da yırtılma kuvvetini hafifletmek için topuğa silikon profilaktik sargı sarılması olabilir.
Jel bir topuk malzemesi kullanılarak topuğun korunması sırasında, pozisyona bağlı sakrumdaki ekstra basıncı fark etmek ve popliteal sinir ve damar hasarı⁷ riskindeki artış konuları da önemlidir. AORN⁸ (Amerikan Perioperatif Hemşireler Derneği) sakrumda yırtılma kuvvetlerini ve basıncı azaltmak için silikon profilaktik sargı kullanılmasını desteklemektedir. AORN aynı zamanda, popliteal damar baskısını azaltmak için dizlerin hafif fleks edilerek pozisyonlandırılmasını önermektedir. Bu da dizlerin altında kubbe biçimli bir pozisyoner enine yerleştirilerek kullanılarak ulaşılabilir.
Siz de Ameliyathanenizde kanıda dayalı uygulama değişiklikleri için harekete geçin, tedavi sonuçlarını geliştirin ve topuk basınç yarası risklerini azaltın…topukları polimer desteklerle askıda tutun ya da ameliyat masası yüzeyinden ayırın.
Referanslar:
¹ Zonguldak Bülent Ecevit Üniversitesi – Basınç Yaraları / Ülserleri (Kaynak: https://cdn2.beun.edu.tr/sbf//2017/02/tek/hem311-10-hafta-basinc-yarasi.pdf) Erişim: 03.02.2023
² Laurie Swezey RN, BSN, CWOCN, FACCWS – Preventing Heel Pressure Ulcers: Simple Methods and Identifying Risk Factors (Kaynak: https://www.woundsource.com/blog/preventing-heel-pressure-ulcers-simple-methods-and-identifying-risk-factors) Erişim: 03.02.2023
³ Didem Kandemir, Serpil Yüksel – Ameliyat Kaynaklı Basınç Yaralanmalarını Önlemede
Etkili Kanıt Temelli Girişimler (Kaynak: Hacettepe Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi) Erişim: 03.02.2023
⁴ C.A.King, E.Bridges – Comparison of Pressure Relief Properties of Operating Room Surfaces (Kaynak: https://www.semanticscholar.org/paper/Comparison-of-Pressure-Relief-Properties-of-Room-King-Bridges/583814edb12f7f8bc50aed66784ef482224f5c96.) Erişim: 03.02.2023
⁵ National Pressure Ulcer Advisory Panel, European Pressure Ulcer Advisory Panel and Pan Pacific
Pressure Injury Alliance. Prevention and Treatment of Pressure Ulcers: Quick Reference Guide. Emily
Haesler (Ed.). Cambridge Media: Osborne Park, Australia; 2014 Erişim: 03.02.2023
⁶ Battersby Chris, McGuiness William – Epidural Anesthesia and Heel Damage (Kaynak: https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/21278638/) Erişim: 03.02.2023
⁷ Huber, D.. (2013). Preventing deep tissue injury of the foot and ankle in the operating theatre. Wounds UK. 9. 34-38. (Kaynak: https://www.researchgate.net/publication/287601363_Preventing_deep_tissue_injury_of_the_foot_and_ankle_in_the_operating_theatre) Erişim: 03.02.2023
⁸ Al-Majid S, Vuncanon B, Carlson N, Rakovski C. The Effect of Offloading Heels on Sacral Pressure. AORN J. 2017 Sep;106(3):194-200. doi: 10.1016/j.aorn.2017.07.002. PMID: 28865629. (Kaynak: https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/28865629/) Erişim: 03.02.2023